więcej
Haft Kociewski
Teczki ze wzorami
Haft dzielimy na tradycyjny i współczesny. Ten pierwszy był ściśle związany z elementami odzieży i wykazywał odrębność regionalną. Ze względu na brak zachowanych dowodów nie jest możliwe zdefiniowanie tradycyjnego haftu na Kociewiu. W tej kwestii panowała dowolność dekoracji rękodzielniczych.
Pięknie haftowane chusty, obrusy, serwetki, na których pojawiają się kłosy pszenicy, maki, osty czy też modraki, są chyba najpiękniejszą i najbardziej barwną wizytówką Kociewia. Twórczyniami owych wzorów są Maria Wespa z Morzeszczyna i Małgorzata Garnysz z Pączewa. To one w latach 70. XX w. stworzyły teczki z wzorami współczesnego haftu kociewskiego.
Haft Marii Wespy
Maria Wespa – urodziła się 8 grudnia 1920 roku, od 1936 roku mieszkała w Morzeszczynie. Haftowała od dziecięcych lat, ale poważnie sztuką wyszywania zajęła się w 1969 roku. Zaczęła wówczas żmudnie i uparcie zbierać ze starych sztandarów kościelnych, polichromii skrzyń wianowych i zabytkowych szat liturgicznych wzory dawnego haftu kociewskiego. Późniejsze jej indywidualne wzornictwo nazwano szkołą morzeszczyńską. Zmarła 17 marca 1990 roku.
Maria Wespa
W hafcie tym występuje 8 podstawowych kolorów: biały, słomkowy, żółty, pomarańczowy, czerwony, liliowy, ciemno-niebieski, zielony.
Wzornictwo Wespowej składa się głównie z ornamentyki florystycznej, nieco stylizowanej, opartej na popularnych w regionie kwiatach – tulipanach, modrakach, stokrotkach, makach.
Do jego wykonywania stosowała dwa rodzaje ściegów płaski oraz sznureczkowy. Haftem płaskim wykonuje się płatki kwiatów oraz kłosy, ściegiem sznureczkowym łodygi i obwódki kwiatów. W niektórych wzorach wprowadzane są ściegi łańcuszkowy oraz ścieg Janina (do wykonywania siatek).
Maria Wespa wydała dwie teczki z wzorami haftów w 1978 i 1985 roku.
Haft Małgorzaty Garnysz
Małgorzata Garnysz – urodziła się 10 czerwca 1912 roku. Technikę haftów przejęła od swej matki. Po wojnie powierzono jej prowadzenie robót ręcznych w szkole podstawowej w Pączewie, gdzie mieszkała. W tym czasie zajęła się również gromadzeniem starych wzorów i motywów z malarstwa ściennego, umieszczonych na skrzyniach, wycinkach i rodzinnych fotografiach. Zmarła 19 kwietnia 1990 roku.
Małgorzata Garnysz używała aż 13 podstawowych kolorów: biały, żółty, pomarańczowy, jasny brązowy, ciemny brązowy, czerwony, bordowy, różowy, lilowy, fioletowy, niebieski, jasnoniebieski i zielony.
Podstawowym ściegiem są ściegi: płaski, którym wykonuje się płatki kwiatów i liście oraz sznureczkowy, którym wykonuje się łodygi i wąsy. Dodatkowymi ściegami są ściegi Janina i cerowany (wykonywany na lewej stronie). Małgorzata haftowała tylko na szarym płótnie.
Etno design
Przyszłością współczesnego haftu kociewskiego jest tzw. etno design, czyli łączenie wzornictwa ludowego z aktualnymi trendami masowej sztuki użytkowej. Z folkowego wzornictwa korzystają projektanci mody, styliści, twórcy nowoczesnych trendów w kategorii przedmiotów użytkowych.
Kolekcja sukien ślubnych „Kociewska Awangarda”, biżuteria z Biżuwerii czy ubrania Tkaczykowej to tylko nie które z licznych dowodów na to, że Kociewskie etno design rośnie w siłę.
Kociewie Igłą i nitką
W 2019 roku Lokalna Organizacja Turystyczna “Kociewie” zrealizowała projekt pt. Kociewie igłą i nitką – badanie i promocja stroju oraz haftu jako dziedzictwa kultury ludowej regionu kociewskiego, który był dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzące z funduszu promocji kultury. W jego ramach powstały 2 publikacje oraz strona internetowa.
Kociewie igłą i nitką – album zdjęciowy
Zdzisława Gulgowska
Zdzisława Gulgowska jest jedną z niewielu hafciarek, które zajmują się kociewskimi wzorami. Swoją wiedzą i doświadczeniem chętnie dzieli się z innymi na spotkaniach i warsztatach hafciarskich.
Ciekawostka
W sprzedaży są także ręcznie malowane kafle z wzorem haftu kociewskiego. Więcej o kafelkach <tutaj>
Źródło: https://starogard.pl/dawniej-dzis-i-w-przyszlosci-31058/ https://issuu.com/skarbnicakociewska/docs/teki_kociewskie_zeszyt_2 http://www.kaliska.pl/ R.Landowski, Nowy bedeker kociewski, Gdańsk 2002; LOT Kociewie, Kociewie Igłą i Nitką;
