Starogard Gdański

Muzeum 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich

Odwiedzin
Muzeum Historia Budynku

Kasyno Oficerskie

Budynek, do 1939 r. stał się kasynem oficerskim 2 PSZR. W jego salach umieszczono galerię portretów dowódców pułku, autorstwa gen. Romana Kaweckiego. Ściany zdobiło szereg obrazów, szkiców i rysunków o tematyce batalistycznej, głównie z dziejów pułkowych, m.in. prace autorstwa byłego oficera pułku, rtm. Józefa Świrysza-Ryszkiewicza. Kasyno zdobiły również przedmioty, eksponaty z muzeum pułkowego, tzw. gabinetu historycznego (wg płk. T. Łękawskiego). Na ścianie kasyna wisiał np. obraz Wojciecha Kossaka Szarża pod Rokitną. Jego odsłonięcia dokonał Prezydent RP prof. I. Mościcki w dniu 17 IX 1934 r.

Mury kasyna były świadkiem wielu uroczystości związanych z międzywojennymi dziejami pułku. Odbywały się tam specyficzne i charakterystyczne tylko dla kadry pułku imprezy związane ze zwyczajami kadry oficerskiej, wyróżniające ją spośród innych formacji kawalerii. tutaj każdorazowo byli witani i żegnani dowódcy jednostki oraz jej oficerowie.

Jak pisze W. Gogan w swojej pracy: „wieczorem w kasynie oficerskim odbywało się oficjalne spotkanie pożegnalne i jednocześnie zapoznawcze z korpusem oficerskim pułku. nowy dowódca wchodził w asyście adiutanta pułku na salę kasyna, a trębacze witali go marszem pułkowym (co było zwyczajem w całej kawalerii) i tradycyjnym w pułku hejnałem mariackim. ten ostatni pułkowy zwyczaj był w polskiej kawalerii wyjątkowy. kiedy przy uroczystych okazjach, w kasynie czy tez gdziekolwiek na terenie koszar pułku (bankiety, bale, przyjęcia), na zegarach wybijała północ, na salę wkraczał pułkowy trębacz i odgrywał hejnał mariacki na pamiątkę utworzenia pułku w krakowie, podkreślając tym samym szwoleżerskie związki z miastem”.

Zwiedzanie

Rezerwacji można dokonać od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 – 15.00

  • telefonicznie pod numerem telefonu: +48/ 735 797 007
  • mailowo pod adresem: kancelaria@muzeum2szwol.pl

Po złożeniu i zatwierdzeniu rezerwacji na podany adres mailowy wysyłamy mail z formularzem potwierdzającym rezerwację.
Rezerwację przyjmujemy z 3-dniowym wyprzedzeniem.

Ekspozycje:

  • Sala Prezydencka im. Prezydenta Ignacego Mościckiego
  • Sala Generalska im. gen. dyw. dr Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego
  • ekspozycja katyńska p.t. ”Ś.P. rozstrzelana  Polska Armia”
  • ekspozycja stała pamiątek związanych z 2 Pułkiem Szwoleżerów Rokitniańskich (muzeum 2 Pułku Szwoleżerów)
  • Sala Tradycji Pułku

Lokalizacja i rozmieszczenie pomieszczeń

  • sala lekcji żywej historii – Sala Prezydencka im. prof. Ignacego Mościckiego – PARTER
  • sala lekcji żywej historii- Sala Generalska  im.gen.dyw.dr Bolesława Wieniawy – Długoszowksiego – PARTER
  • Bibliotek Pułkowa – Kancelaria – PARTER
  • Balkon dla orkiestry- PÓŁPIĘTRO
  • Sala Tradycji 2 Pułku Szwoleżerów – I PIĘTRO
  • Ekspozycja – muzeum 2 Puku Szwoleżerów Rokitniańskich – I PIĘTRO
  • Ekspozycja Katyńska pt.”Ś.P. rozstrzelana Polska Armia” – I PIĘTRO

Źródła pozyskanych eksponatów

  • własne zbiory Stowarzyszenia – ok. 480 eksponatów,
  • dary i depozyty rodziny pułkowej,
  • pamiątki i eksponaty z Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą,
  • eksponaty Zrzeszenia Kół Pułkowych Kawalerii II RP w Londynie,
  • eksponaty-depozyt z Instytutu gen. Władysława Sikorskiego w Londynie,
  • eksponaty-depozyt  z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie,
  • eksponaty – dary i depozyty społeczeństwa,
  • darowizny i depozyty Ministerstwa Obrony Narodowej,
  • umundurowanie ze zbiorów Herro Collection – Fabryki Umundurowania Braci Kłoskowskich  w Poznaniu,
  • eksponaty pochodzące z planowanych zakupów Stowarzyszenia.

żródło informacji: http://2szwol.pl

2 zł/os WSTĘP DO MUZUEM

Opis

Budynek jak się wydaje powstał w latach 1878-1881 z pieniędzy z tzw. kontrybucji francuskiej, płaconej w złocie Prusom, po przegranej przez Francję wojnie francusko-pruskiej 1870 r. Wskazuje na to architektura budynku zbieżna z innymi powstałymi w tym czasie (w podobnym stylu architektonicznym) gmachami użyteczności publicznej w Starogardzie gd., Gdańsku i Pomorzu. Budynek (brak na razie możliwości ustalenia przeznaczenia) początkowo zajmowany był – jak się wydaje – przez tzw. „Czarnych Huzarów”.

Czarni Huzarzy

Nie ma chyba bardziej rozpoznawalnej (kojarzonej z Gdańskiem i właśnie ze Starogardem gd.) jednostki pruskiego wojska, jak słynni „Czarni Huzarzy”, zwani też niekiedy „huzarami śmierci” (niem. totenkopfhusaren – dosł. huzarzy trupiej czaszki). Była to elitarna jednostka kawalerii o tradycji sięgającej xvii stulecia. Po raz pierwszy huzarzy działali na pomorzu w roku 1758. „Czarni Huzarzy” walczyli również wokół Gdańska podczas oblężenia roku 1807.

Drugi przyboczny pułk huzarów (2. leib-husaren-regiment) w 1817 r. od razu uzyskał dyslokację do Starogardu Gdańskiego/ (preussisch stargard). W garnizonie rozlokował się 23/24 listopada 1817 r. i stacjonował w mieście do 1852 r.

Kasyno Oficerskie

Po odejściu huzarów do gdańska budynek pozostawał we władaniu armii pruskiej do 1920 r. najprawdopodobniej jego przeznaczeniem od samego początku było kasyno. Najprawdopodobniej, gospodarzem po 1911 r. była jednostka artylerii, tj. 72 pułk artylerii polowej VXII korpusu armii.w 1920 r. do Starogardu przybywa 65 pułk piechoty. Budynek przy ul. warszawskiej zostaje kasynem oficerskiem tegoż pułku. W 1926 r. 65 Starogradzki Pułk Piechoty zostaje przeniesiony do Grudziądza, a w jego miejsce przybywa z Bielska  owiany sławą 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich.

Kasyna oficerskie były miejscem odpłatnego żywienia kadry, rodzin i innych osób na określonych warunkach. Stanowi wyodrębnione organizacyjnie i majątkowo gospodarstwo pomocnicze służby żywnościowej oddziału gospodarczego.

Nazwa ta wywodzi się od włoskiego słowa casino, czyli mały domek i nie miały nic wspólnego z hazardem. Kasyno przeznaczone było na wspólną zabawę osób, które łączyło pokrewieństwo, sfera towarzyska lub inne więzy. W tworzącym się Wojsku Polskim tworzono je na wzór kasyn sił zbrojnych innych państw. W miarę upływu czasu kasyna rozszerzały swoją działalność. Organizowano w nich bale, zabawy taneczne, gry towarzyskie, spektakle teatralne, koncerty i turnieje sportowe. W kasynach witano przybywające i odchodzące rodziny wojskowe oraz były miejscem w którym oficer mógł przeczytać prasę, posłuchać radia lub wypożyczyć książkę.

Nakreślony w instrukcji z 1923 roku program budowy nowych kasyn zakładał, że powinny one posiadać salę jadalną (60 m²), salę zebrań oficerskich (200 m²), bibliotekę wraz z czytelnią, pokój gier, muzeum pułkowe, sanitariaty i kuchnię z zapleczem. W miarę rozwoju niektóre kasyna stały się prawdziwymi centrami życia społeczno-kulturalnego. Działalność kasyn regulowały odpowiednie statuty, a najwyższą władzę nad nimi sprawowali dowódcy tych formacji czy oddziałów, którym gospodarczo były one podporządkowane.

2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich

Budynek, do 1939 r. stał się kasynem oficerskim 2 PSZR. W jego salach umieszczono galerię portretów dowódców pułku, autorstwa gen. Romana Kaweckiego. Ściany zdobiło szereg obrazów, szkiców i rysunków o tematyce batalistycznej, głównie z dziejów pułkowych, m.in. prace autorstwa byłego oficera pułku, rtm. Józefa Świrysza-Ryszkiewicza. Kasyno zdobiły również przedmioty, eksponaty z muzeum pułkowego, tzw. gabinetu historycznego (wg płk. T. Łękawskiego). Na ścianie kasyna wisiał np. obraz Wojciecha Kossaka Szarża pod Rokitną. jego odsłonięcia dokonał Prezydent RP prof. I. Mościcki w dniu 17 IX 1934 r.

Mury kasyna były świadkiem wielu uroczystości związanych z międzywojennymi dziejami pułku. Odbywały się tam specyficzne i charakterystyczne tylko dla kadry pułku imprezy związane ze zwyczajami kadry oficerskiej, wyróżniające ją spośród innych formacji kawalerii. tutaj każdorazowo byli witani i żegnani dowódcy jednostki oraz jej oficerowie. jak pisze W. Gogan w swojej pracy: „wieczorem w kasynie oficerskim odbywało się oficjalne spotkanie pożegnalne i jednocześnie zapoznawcze z korpusem oficerskim pułku. nowy dowódca wchodził w asyście adiutanta pułku na salę kasyna, a trębacze witali go marszem pułkowym (co było zwyczajem w całej kawalerii) i tradycyjnym w pułku hejnałem mariackim. ten ostatni pułkowy zwyczaj był w polskiej kawalerii wyjątkowy. kiedy przy uroczystych okazjach, w kasynie czy tez gdziekolwiek na terenie koszar pułku (bankiety, bale, przyjęcia), na zegarach wybijała północ, na salę wkraczał pułkowy trębacz i odgrywał hejnał mariacki na pamiątkę utworzenia pułku w krakowie, podkreślając tym samym szwoleżerskie związki z miastem”.

Lata Dwudziestego wieku

Nie znana jest – jak na razie – historia budynku w latach 1939-1945. Najprawdopodobniej w jego murach funkcjonowało kasyno jednostki wehrmachtu. W 1946 r. w budynku mieścił się urząd bezpieczeństwa publicznego.

W latach 1947-1973 obiekt zajmował związek młodzieży socjalistycznej.

Po wojnie, w 1973 r., po usilnych staraniach decyzją władz miejskich, budynek przy ul. J. Sobieskiego 14 adaptowano z przeznaczeniem na bibliotekę. Biblioteka miejska przeniosła się do ww. budynku w 1974 r. gdzie zorganizowano wypożyczalnię i czytelnię dla dorosłych, dział gromadzenia i opracowania zbiorów, dział instrukcyjno-metodyczny, pomieszczenia administracji oraz magazyny. Od 1 VI 1975 r. w wyniku dwustopniowego podziału administracyjnego kraju, bibliotekę powiatową i MBP w Starogardzie Gdańskim przekształcono w miejską bibliotekę publiczną. W 2010 bibliotekę przeniesiono do nowej lokalizacji, a budynek wystawiono na sprzedaż.

31 stycznia 2013 r. budynek zakupiło Stowarzyszenie Szwadron Kawalerii im. 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich  dla potrzeb  prowadzonej działalności statutowej.

żródło informacji: http://2szwol.pl

int(10623)