Haft

Zdzisława Gulgowska

Odwiedzin

434

MISTRZ HAFCIARSTWA

“Dla mnie haft jest sztuką, w której nieustannie się doskonalę. Gdy mam przed sobą muliny i igły, oczyma wyobraźni tworzę obraz, widzę jego kolory i fakturę” – mówi o swojej pasji Pani Zdzisława

POCZĄTKI

Pani Zdzisława w Piecach – małej urokliwej Kociewskiej wsi, mieszka od zawsze. Pochodzi z rodziny Gulgowskich, z której wywodzą się też Izydor i Teodora Gulgowscy, jej mentorzy. Izydor był nauczycielem, a Teodora studiowała malarstwo w Berlinie, a od 1906 r. rozpoczęła we Wdzydzach prowadzenie kursów haftu kaszubskiego. Od najmłodszych lat mała Zdzisia interesowała się historią swoich przodków. Po nich zapewne odziedziczyła fascynację kulturą regionalną i zapał do jej krzewienia. To mama kształtowała cierpliwość i wytrwałość, ucząc córkę podstaw szydełkowania i dziergania.
Jako 15 latka chciała zostać fryzjerką, ale przypadek sprawił, że nie udało się zorganizować praktyk. Wtedy to mama Zdzisi wzięła sprawy w swoje ręce. Dostrzegając talent córki w posługiwaniu się szydełkiem i igłami pomogła jej dostać się na praktyki w Zakładzie Haftów Artystycznych w Starogardzie. I tak w roku 1990 rozpoczęła się przygoda z haftem. Zaczęła od zamiatania, ale szybko zauważono, że ma talent i zaczęto przyuczać ją do roli hafciarki. Już po 3 latach, bo w 1993 roku zdała egzamin czeladniczy. Okazało się, że haft stał się jej pasją. Tak oto podążyła szlakiem wytyczonym przez Teodorę. Młodej Zdzisławie nie wystarczało haftowanie w zakładzie, często brała dodatkową pracę do domu, poświęcając jej cały wolny czas.
Ciągle doskonaliła swoje umiejętności. Głównie zajmowała się tworzeniem sztandarów, ornatów, baldachimów kościelnych i stuł. Była to mozolna praca, która tylko dzięki pasji przynosiła zamierzone efekty. W 1997 roku została mistrzem hafciarstwa.

NA WŁASNYM

Rok 2001 okazał się być przełomowym w życiu Pani Zdzisławy. Od tego roku rozpoczęła własną działalność. Początki były trudne, trzeba było samemu zdobywać zamówienia i realizować je terminowo oraz zgodnie z życzeniem klienta. Jednak z czasem, upór i jakość produktów pozwoliła Pani Zdzisławie rozwinąć artystyczne skrzydła.

Co można zamówić u Pani Zdzisi? Jak sama mówi, najwięcej haftuje sztandarów. Robi nowe, ale i też odnawia stare. Zrobiła ich już ponad 170. Ile czasu trzeba poświęcić na takie cacko? od 1 do 3 miesięcy. To żmudna i kosztowna praca – tzw. hafciarstwo ciężkie, gdzie na grubym, często drogim materiale haftuje się grubymi nićmi obrazy i napisy.

Można jednak u naszej mistrzyni zamówić co lżejszego – obrazy, obrusy czy serwetki. W lekkim hafcie coraz częściej wykorzystuje wzory kociewskie.

OBRAZ ŻYCIA

Każdy ma swoje marzenia. Czasem coś, sami nie wiemy dlaczego, nas zainspiruje i zmusi do działania. Z Panią Zdzisławą nie było inaczej. Pewien obraz, przewijał się przez całe jej życie. Widywała go w domach znajomych, gdzie kopia obrazu wisiała na ścianach, w książkach i telewizji. Aż w końcu w 2000 roku podjęła decyzję – musi go wyhaftować. Zamówiła drewnianą ramę, umieściła w niej płótno i… i przez ostatnie 20 lat systematycznie, co jakiś czas zdejmuje obraz i zaczyna haftować. Robi to tylko, gdy poczuje “to coś”. I haftuje tylko tyle ile trwa “to coś”. A potem przerwa, czasem na kilka dni, czasem na tydzień lub miesiąc. Nie spieszy się – to obraz życia. Haftowany już ponad 20 lat. I jak mówi Pani Zdzisława, dzieła życia nie należy pospieszać więc nie ustala terminu ukończenia. Tak powstaje Kociewska wersja “Ostatniej Wieczerzy” Leonardo da Vinci.

NAGRODY I PROJEKTY

Oprócz haftowania na zamówienie, Pani Zdzisława realizuje projekty stypendialne, prowadzi warsztaty hafciarskie, bierze udział w wystawach i konkursach regionalnych.
W 2010 r. otrzymała stypendium na realizacje projektu pt. Wykonanie haftem płaskim i naszywany ciężkim elementów na trzech sztandarach i herbie Doliwa oraz przygotowanie, opracowanie i wydruk: „Przewodnika po technikach i wzorach haftu Kociewskiego”.
W kolejnych latach tj. w roku 2013 otrzymała stypendium na realizację warsztatów hafciarskich „Kociewskie i Kaszubskie inspiracje igłą malowane” .
Sukcesem okazał się realizowany w 2019 roku projekt “Haft i jego mistrz tradcji – Zdzisława Gulgowska”. W ramach projektu dyplomowana mistrzyni haftu kociewskiego Zdzisława Gulgowska przekazała w sposób bezpośredni i tradycyjny swoją wiedzę i umiejętności 4 osobom z tej samej wspólnoty i kultury lokalnej.