Średniowieczne mury obronne Starogard

Historia

Budowę murów obronnych rozpoczął w latach 1309-1310 mistrz budowlany Teodot z Florencji na polecenie wielkiego mistrza krzyżackiego. Zewnętrzny mur obronny powstawał od około 1313 do 1320. Potem rozpoczęto budowę bram z basztami, które ukończono w latach 1338-1340. Obwarowania miejskie zatrzymały w 1433 roku husytów, a w czasie wojny trzynastoletniej broniły miasta przed zaciężnymi Zakonu. Opanowali oni miasto dopiero pod koniec wojny w 1465 roku i odpierali polskie ataki przez dwa lata. Miasto opuścili ostatecznie z powodu braku żywności i pomocy. Z końcem XVIII i początkiem XIX wieku, tracąc znaczenie militarne, większość murów i baszt posłużyła jako budulec i fundamenty nowych gmachów.

Architektura

Obwarowania stargardzkie wzniesiono na planie zbliżonym do czworoboku z załamaną kurtyną północno – zachodnią i zaokrąglonym narożnikiem zachodnim. Pierwotna wysokość muru obronnego wynosiła prawdopodobnie około 7 metrów, zaś ich grubość ok. 1,5-2 metrów. Wzmocniony był on prostokątnymi basztami wykuszowymi. Do miasta prowadziło pięć bram: Gdańska i Wodna od północy, Tczewska od wschodu, Gniewska od południa i Chojnicka od zachodu. Od strony północnej i północno – wschodniej dodatkowe zabezpieczenie pełniła rzeka, z pozostałych stron fosa.

Stan obecny

Do czasów obecnych fragmenty obwarowań najlepiej przetrwały w części północno – zachodniej od strony rzeki. Wyróżnia się baszta Gdańska zwana także Szewską, która strzegła bezpieczeństwa wjazdu przy bramie Gdańskiej. Niestety w XIX wieku zwężono jej dolną część, by poszerzyć ulicę. Obecnie mieści część ekspozycji Muzeum Ziemi Kociewskiej. Ponadto zaraz obok obejrzeć można basztę Narożną (Książęcą) oraz zaadaptowaną na cele mieszkaniowe basztę Tczewską (Młyńską). Kawałki murów znajdziemy także w części wschodniej przy Baszcie Tczewskiej.