Cmentarz żołnierzy napoleońskich w Zelgoszczy

Cmentarz inny niż wszystkie

Według przekazów ludowych w 1813 roku w pobliżu Zelgoszczy wojska pruskie miały zastąpić drogę wracających z pod Moskwy Francuzom. Doszło do walki w której zginęło wielu napoleończyków. Pochowano ich właśnie na tym cmentarzu wraz z innymi zmarłymi na cholerę.

Na tym cmentarzu pochowano też w czasie I wojny światowej jeńca rosyjskiego pracującego na majątku w Czarnymlesie.

Spoczywają na nim też ciała 6 żydówek rozstrzelanych przez Niemców przy zagrodzie Józefa Naumanna podczas tzw. „marszu śmierci” w styczniu 1945 roku oraz 17 poległych w okolicy żołnierzy radzieckich.

W 1946 roku przeniesiono na ten cmentarz szczątki 2-3 Niemców pochowanych w Zelgoszczy przy szkolnym płocie, zmarłych w styczniu 1945 roku, z odniesionych ran w urządzonym w szkole szpitalu polowym.

Na cmentarzu tym znajduje się również krzyż informujący, że w tym miejscu zmarł Józef Milewski – historyk Kociewia (zmarł 26.02.1998 rok- znaleziony 12 marca 1998 r.). Faktycznie J. Milewski zmarł w innym miejscu ok. 100 metrów od tego miejsca. Stojący tam krzyż przeniesiono na cmentarz, aby nie został zniszczony podczas polowych.

Być może w XIX wieku na tym cmentarzu chowano również zmarłych na cholerę mieszkańców Zelgoszczy. Świadczyć o tym może dbałość mieszkańców o ten cmentarz tj. ułożenie boku cmentarza niewielkiego muru z kamieni polnych oraz dawniej zamontowana furtka.

tekst: Mieczysław Cichon

VIDEO