Pomnik Żołnierzy Wyklętych w Lubichowie

Pomnik Żołnierzy Wyklętych

Znajduje się przy kościele parafialnym św. Jakuba w Lubichowie. Jest on poświęcony żołnierzom V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej działającej na Pomorzu w 1946 roku.

Trochę historii

V Wileńska Brygada AK dowodzona przez mjr Zygmunta Szyndzielarza ps. „Łupaszka” w czasie II wojny światowej walczyła na Litwie. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na tereny została rozwiązana. Brygada ponownie została sformowana w 1946 roku na Pomorzu w celu walki z nowymi komunistycznymi władzami i ich przedstawicielami. Głównym terenem działań brygady były Bory Tucholskie gdzie w kwietniu 1946 roku oddział przeprowadził pierwszą akcję bojową. Największy rozgłos zdobył rajd przeprowadzony przez szwadron pod dowództwem Zdzisława Badochy ps. „Żelazny” 19 maja 1946 roku. W tym dniu rozbroili oni sześć posterunków policji w tym w Lubichowie oraz dwie placówki Urzędu Bezpieczeństwa. Na Pomorzu żołnierze tej brygady działali do jesieni 1946 roku, kiedy to mjr Zygmunt Szyndzielarz z jednym szwadronem przeszedł w rejon Białegostoku a pozostałe dwa szwadrony zostały rozformowane. Planowano podjąć dalsze działania na wiosnę 1947 roku ale już do tego nie doszło. Mjr Zygmunt Szyndzielarz ps. „Łupaszka” został aresztowany w czerwcu 1948 roku i wyrokiem Sądu z 1950 roku został skazany na wielokrotną karę śmierci. Wyrok wykonano w 1951 roku.

Pomnik w Lubichowie powstał staraniem potomków Żołnierzy V Wileńskiej Brygady AK, został odsłonięty 17 września 2006 roku. Na Kociewiu znajduje się jeszcze jeden pomnik poświęcony żołnierzom tej Brygady – w Bartlu Wielkim, Gmina Kaliska.

tekst: Mieczysław Cichon