Grobowiec rodziny Von Palleske

Grobowiec rodzinny

Grobowiec rodziny von Palleske dawnych właścicieli Zdun, Szpęgawska, Ciecholew i Swarożyna od wielu lat znajduje się w stanie ruiny. W lesie, za torami przy drodze do grobów masowych znajduje się cmentarz poewangelicki z lat 1816 – 1916 i na nim potężny grobowiec rodziny von Palleske. Po śmierci ostatniego z rodu nikt obiektem się nie opiekuje.

Mauzoleum zbudowano w 1836 roku z czerwonej cegły. Na frontonie był zapewne herb, być może z piaskowca, bo z takiego samego materiału są ozdobne ornamenty przy wejściu, ale pozostał po nim jedynie ślad. Tylna ściana grobowca zwieńczona była dwiema wieżyczkami. Dziś została z nich jedna.

Neoromański grobowiec rodziny von Palleske, zniszczony i ograbiony po zakończeniu działań wojennych przez żołnierzy armii czerwonej szukających tu skarbów, położony jest w lesie na wzgórzu. Czerwona cegła przyciąga wzrok już z daleka, herbu nad wejściem dawno już nie ma pozostał po nim tylko ślad, nie ma też malowideł naściennych i niczego, co świadczyć by mogło o jego świetności.

Ostatni mieszkający na tych terenach przedstawiciel rodu, Joachim von Palleske, nie spoczął w rodzinnym grobowcu. W czasie wojny Joachim założył ugrupowanie Selbstschutz (Samoobrona). Ugrupowanie to miało na celu pomoc dywersyjną okupującej polskie ziemie armii niemieckiej, a jak mówi jedna z legend miejscowych w piwnicach dworu Palleske przetrzymywano 200 angielskich jeńców wojennych. W obawie o swe życie Joachim nocą 1942r uciekł pozostawiając majątek.

Kilkadziesiąt lat temu w środku grobowca można było znaleźć kości i resztki ubrań, a przed grobowcem stał duży metalowy krzyż – najstarsza data na nim to 1583r a ostatnia 18…

Można domniemywać, iż na krzyżu zamieszczone było coś w rodzaju drzewa genealogicznego rodu bowiem w 1874 roku rodzina von Palleske została nowymi właścicielami tych terenów.

W latach 90 posprzątano środek grobowca, a drzwi zaspawano. Jednak wichura zwaliła drzewo stojące za grobowcem i “otworzyła” ponownie wejście, a krzyż pewnie zakończył karierę na skupie złomu.

Cmentarz ewangelicki

Za grobowcem znajduje się, założony w 1816r. jeden z największych cmentarz ewangelicki, w tym rejonie, lecz dziś porośnięty wysokimi pokrzywami, dzikim bluszczem, rozkopany i zdewastowany jest ledwo widoczny z drogi.
Ludzie z okolicznych wsi pozabierali, co cenniejsze elementy i tak np. w oddalonym o kilka km domu możemy zobaczyć poręcz balkonową zrobioną z płotu jednego z grobów.

Cmentarze ewangelickie, urządzane w XIX w. nie służyły tylko ku wygodzie właścicieli ziemskich, lecz miały jeszcze jedno zadanie mianowicie miały nadawać krajobrazowi obcy, germański charakter.. A więc akty dewastacji, jakich dopuszczano się na terenie tego jak i wielu innych cmentarzy ewangelickich miały na celu przywrócenie krajobrazowi rodzimy, słowiański charakter, oczywiście szkoda tylko, że germański charakter uzyskał ów balkon.

Ruiny grobowca von Palleske znajdują się na działce ewidencyjnej nr. 135/4 obrąb ewidencyjny Szpęgawsk, gmina Starogard Gdański stanowiącej własność Skarbu Państwa w zarządzie nadleśnictwa Starogard Gdański.

źrodło: https://www.facebook.com/opuszczone.znalezione/