Zespół kanonii przy ul. Kanonickiej

Opis

W latach 1827 – 29, na terenie dawnego folwarku klasztornego, wydzielono działki pod budowę siedmiu kanonii. Wszystkie powstały po obu stronach nowo wytyczonej uliczki – Kannonickiej.

Definicja

Kanonia – dom w pobliżu katedry lub kolegiaty, w którym znajdowały się mieszkania księży kanoników należących do kapituły. W czasach późniejszych (od XVI wieku) nazwa stosowana była także w odniesieniu do usytuowanych w sąsiedztwie katedry kamieniczek, które były zamieszkiwane przez kanoników.

Notka historyczna

Papież Pius VII

16 lipca 1821 r. Papież Pius VII bullą „De salute animarum” powiększył Diecezję Chełmińską i przeniósł stolicę z Chełmży do Pelplina. Następnie w 1823 r. król pruski Fryderyk Wilhelm III wydał dekret o kasacie opactwa cysterskiego w Pelplinie, co spowodowało faktyczną likwidację klasztoru. Wtedy ostatecznie zdecydowano, aby siedzibę biskupa przenieść z Chełmży do budynków klasztornych w Pelplinie. Uroczystość przeniesienia stolicy biskupiej (intromisji), tj. objęcia dawnego klasztoru cystersów, do nowej katedry odbyła się 3 sierpnia 1824 r. w Pelplinie.

Wydarzenia te miały ogromne znaczenie dla niewielkiej wówczas wioski – widać to szczególnie w liczbie ludności. W 1780 r. Pelplin liczył zaledwie 318 osób, a już w 1855 r. liczba mieszkańców wzrosła do 1300.

W następnych latach rozwinęły działalność instytucje diecezjalne: seminarium duchowne, Collegium Marianum, kuria biskupia, kapituła katedralna i sąd biskupi. Jednocześnie powstałe instytucje kościelne otrzymały cześć dawnych gruntów klasztornych i zabudowań folwarcznych z przeznaczeniem na utrzymanie, były one położone w Nowym Dworze (kuria biskupia), Maciejewie (kapituła biskupia) i Pólku (seminarium biskupie).

Zmiana funkcji klasztoru spowodowała, że nastąpiły przemiany w północnej części wsi Pelplin. Na terenie dawnych zabudowań folwarku Maciejewo (poprzednio Karwania) urządzono drogę i wybudowano kanonie (obecnie ul. Kanonicka) z przeznaczeniem na siedziby kanoników katedralnych.

źródło: http://historyczny.epelplin.pl/miejscowosci/historia-miejscowosci/zarys-dziejow-pelplina-maciejewa-i-polka/