Zamki krzyżackie na Kociewiu

Zamki krzyżackie na Kociewiu

Zamki krzyżackie stanowią nieodłączną część historii regionu Kociewia. Wszystko zaczęło się w XIII wieku, gdy plemiona Pruskie zamieszkujące dzisiejsze Kociewie poddały się wpływom Zakonu Krzyżackiego. Zakon, widząc strategiczne znaczenie tych terenów, rozpoczął systematyczną kolonizację i budowę zamków, które miały pełnić funkcje siedzib komturów oraz twierdz granicznych.

Drewnianie Warownie

Początkowo Krzyżacy wznosili drewniane warownie z ziemnymi umocnieniami na miejscu pruskich grodów. Te jednak okazały się nietrwałe, zwłaszcza podczas powstania pruskiego w latach czterdziestych XIII wieku. W wyniku tych wydarzeń Krzyżacy zdecydowali się na przekształcenie niektórych zamków w murowane warownie. Z kamienia i cegły zbudowali w Polsce niemal 200 zamków, rozmieszczając je co około 20 km, umożliwiając podróż z jednego do drugiego w ciągu jednego dnia.

11 zamków krzyżackich

Na terenie dzisiejszego Kociewia można odnaleźć ślady dziesięciu takich warowni. Cztery z nich wzniesiono nad Wisłą w Tczewie, Gniewie, Nowem i Świeciu. Trzy zlokalizowane są nad jeziorami w Osieku, Borzechowie i Sobowidzu, dwa nad rzekami: Wierzycą w Zamku Kiszewskim i Wietcisą w Skarszewach, oraz jeden w Rynkówce.

Niestety, wiele z tych zamków nie przetrwało do naszych czasów, a wiele z nich padło ofiarą potopu szwedzkiego.

Szlakiem Zamków Krzyżackich

Zamek w Borzechowie

Zamek w Borzechowie, zbudowany na wyspie, został zniszczony przez Szwedów i rozebrany pod koniec XVIII wieku. Dziś pozostały jedynie nieczytelne fragmenty, jednak tajemniczy klimat miejsca można wciąż odczuć wśród zwalonych pni, paproci i krzaków.

• 

• 

Ruiny Zamku w Borzechowie

Zamek w Osieku

Podobny los spotkał zamek w Osieku, którego cegły wykorzystano do budowy koszar w Starogardzie.

• 

• 

Ruiny zamku krzyżackiego w Osieku

Zamek w Skarszewach

Także zamek w Skarszewach, zakupiony od Joanitów, nie przetrwał do naszych czasów. Jedna z legend opowiada, że istnieje podziemne przejście pomiędzy zamkiem, a oddalonym o 100m kościołem. Niestety przeprowadzone badania nie potwierdziły tej teorii. Obecnie jedyny zachowany budynek pełni funkcje biur Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki Publicznej.

• 

• 

Zamek Joannitów

Zamek w Nowem

Zamek w Nowem, zbudowany przez Krzyżaków w połowie XIV wieku, mocno ucierpiał podczas wojen szwedzkich. Dziś Centrum Kultury “Zamek” znajduje się w skrzydle głównym, które przekształcono w zbór ewangelicki.

• 

• 

Zamek Krzyżacki w Nowem

Zamek w Sobowidzu

W Sobowidzu na miejscu zamku stoi dziś opuszczony XIX wieczny budynek, Z gotyckiego założenia zachowały się jedynie mury piwniczne, zarys fosy i kawałek muru obronnego.

• 

• 

Zamek w Sobowidzu

Zamek w Rynkówce

W Rynkówce w miejscu dawnego, XIV-wiecznego zamku, krzyżackiego komtura z Gniewu został wybudowany  neogotycki pałac. Budowla zawiera w sobie relikty dawnego zamku, takie jak gotyckie piwnice oraz część parteru, zachował się również układ fos. Dziś znajduje się tu hotel.

• 

• 

Zamek Rynkówka

Zamek w Zamku Kiszewskim

Z zamku w Zamku Kiszewskim do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie mury obronne i baszta z bramą wjazdową na przedzamcze.

Budowla znajdowała się na półwyspie, w zakolu rzeki Wierzycy. Zamek wraz z folwarkiem zostały zniszczone w czasie potopu szwedzkiego. W 19 wieku gdy zamek trafił w ręce Prusaków wybudowano na jego terenie okazały Dwór. Po drugiej wojnie zabudowania przeszły w ręce Państwa i zaczęły popadać w ruinę. W 1997 roku zamek wraz z okolicznym terenem trafił w ręce prywatne i do dziś trwa jego odbudowa. Niestety jest niedostępny do zwiedzania. Można go jedynie podziwiać z zewnątrz.

• 

• 

Ruiny zamku krzyżackiego w Zamku Kiszewskim

Zamek w Gniewie

Najbardziej znanym zamkiem na Kociewiu jest zamek w Gniewie, który rozpoczęto budować w 1290 roku. Ta potężna twierdza, trzecia co do wielkości w państwie krzyżackim, przetrwała do dzisiaj i obecnie pełni funkcję hotelu. Na zamku odbywają się różne imprezy, takie jak turnieje rycerskie czy pokazy kowalstwa artystycznego.

• 

• 

Zamek Krzyżacki w Gniewie

Zamek w Świeciu

Najdalej na południe Kociewia znajduje się Zamek w Świeciu, wzniesiony nad rzeką Wdą. Pomimo wielokrotnych przebudów i zniszczeń wojennych, do dzisiaj przetrwała główna wieża, która jest najwyższą krzywą wieżą w Polsce. Obecnie trwa renowacja tej krzyżackiej twierdzy, ukazując nie tylko jej historię, ale również troskę o dziedzictwo regionu.

• 

• 

Zamek Krzyżacki w Świeciu

Zamek w Gródku

Choć nazwa miejscowości Gródek nad Wdą jednoznacznie wskazuje na istnienie tu w przeszłości niewielkiej warowni, niewielu spoza Gródka zdaje się orientować, gdzie dokładnie warto szukać śladów tego tajemniczego miejsca. Stan obecny ruin zamku w Gródku nad Wdą prezentuje się skromnie, ale niezwykle tajemniczo. Dzisiaj, na wzgórzu, odsłonięte fragmenty ceglanych murów przyziemia ukazują nam tylko niewielką część tej dawnej warowni.

Niewielki krzyżacki zamek w Gródku (Groddeck) zbudowano między 1308 a 1360 rokiem, na miejscu starszego grodu. Spełniał on rolę administracyjną podlegając komturii świeckiej.

• 

• 

Ruiny zamku krzyżackiego w Gródku

Zamek w Tczewie

Po zamku w Tczewie nie ma żadnych śladów.  Na rycinie z „Dziennika” Abrahama Boota  wydanego w 17 wieku widać panoramę Tczewa z wysoką wieżą obronna typową dla zamków krzyżackich. 

• 

W poszukiwaniu Tczewskiego Zamku

Podsumowanie

Zamki krzyżackie na Kociewiu to nie tylko świadectwo militarnej potęgi Zakonu, ale także zapis historii regionu, która przetrwała w niektórych z tych budowli. Warto zanurzyć się w ich tajemnicze opowieści, odkrywając kawałki przeszłości, które wciąż kryją w sobie wiele tajemnic.